Akari Shirai, yeni işi için Tokyo’dan taşınmadan evvel, eski eşiyle birlikte gittiği en sevdiği restoranda yemek yemek istedi. Lakin bir sorun vardı; restorana tek başına gittiğinde boşanma konusundan öteki bir şey düşünemeyecekti ve bunu yaşamak istemiyordu. Bir arkadaşını davet edip durumu açıklamak da ona hiç cazip gelmedi.
İşte tam da bu noktada aklına Japonya’nın ‘hiçbir şey yapmayan adamı’ geldi. Onu kendisiyle yemek yemesi için kiraladı.
Sessiz öğlen yemeği yaklaşık 45 dakika sürdü. Shirai en sevdiği yemeği sipariş etti ve kendisine eşlik etmesi için kiraladığı adama aralıklı olarak sorular sordu. Onunla evlilik anılarını paylaştı, düğününden bir fotoğraf gösterdi. ‘Hiçbir şey yapmayan adam’ ise sorulara kısa karşılıklar veriyor, başını sallıyor ve bazen kuru bir kahkaha atıyordu. Hiçbir formda ise bir sohbet başlatmıyordu.
Shirai’nin de istediği tam olarak buydu.
27 yaşındaki Shirai, “Biriyle birlikte olduğumu ancak tıpkı vakitte da yalnız olduğumu hissettim. Zira onun gereksinimlerine dikkat etmem ya da onun hakkında düşünmem gerekmiyordu. Yanımdaydı fakat beni hiç rahatsız etmiyordu. Konuşmak için rastgele bir gariplik yahut baskı hissetmedim. Birinci kez tam bir sessizlik içinde yemek yemiş olabilirim” diyor.
Morimoto, Akari Shirai’ye en sevdiği restoranda yemek yerken sessizce eşlik ediyor.
Japonya ve Güney Kore’de yıllardır, toplumsal etkinliklerde prestiji kurtarmanın bir yolu olarak, arkadaşları, aile üyelerini yahut başka tanıdıkları ‘taklit etmek’ için yabancıların kiralandığı bir dal kelam konusu.
Lakin 38 yaşındaki Shoji Morimoto, son dört yıldır kendisini bir arkadaş olarak sunarak, müşterilerini Japon toplumunun konuşulan ve konuşulmayan normlarının toplumsal beklentilerinden kurtarıyor. Takma ismi ‘Rental-san’ (Bay Kiralık) olan Morimoto, ‘hiçbir şey yapmadığı’ işiyle bir televizyon dizisine ve üç kitaba ilham kaynağı oldu, toplumsal medyada viral hale gelerek memleketler arası bir üne kavuştu.
Rental-San’daki San, Japonca’da daha çok küçüklerin yaşça büyük olanlar ve birbirini tanımayanların ortasında kullanılan nötr hürmet ekidir.
Başınız karıştı değil mi? Gelin öykünün en başına dönelim…
AİLESİ HİÇBİR ŞEY YAPMAMASINDAN ŞİKAYETÇİYDİ, BU DURUMU FIRSATA ÇEVİRDİ
Aileniz ya da arkadaşlarınız size de vakit zaman hiçbir şey yapmadığınızı, vaktinizi boşa harcadığınızı söylüyor mu? Etrafınızdan bu şikâyetleri duyuyorsanız katiyetle yalnız değilsiniz. Japonya’da yaşayan Shoji Morimoto da çocukluğundan beri tıpkı şikâyetleri duyuyordu. Bununla birlikte ‘hiçbir şey yapmama’ klişesiyle savaşmak yerine onu benimsemeye karar verdi ve işi haline getirdi.
Kendini ‘hiçbir şey yapmamak üzere’ kiraya veren ‘hiç adam’, onu kiraladığınız aktivite için sizinle geliyor ancak hiçbir diyalog başlatmıyor, siz sormadan konuşmuyor. Size eşlik ediyor, yalnızlığınızı gideriyor lakin asla yük olmuyor.
SEANS BAŞI 85 DOLAR
Birden fazla vakit hayatında bir dönüm noktasında olan, travmatik anılarını aşmak isteyen, arkadaşları yahut aileleri ile paylaşmaktan rahatsızlık duydukları anları yalnız da yaşamak istemeyen beşerler tarafından kiralanıyor. Morimoto müşterilerini yargılamadan ve ferdî alanlarına girmeden yalnızca sessizce yanlarında oluyor. Seans başına ise 85 dolar fiyat alıyor.
Tamam fakat Morimoto tam olarak kimlere nasıl yardımcı oluyor?
MARATON ÇİZGİSİNDE TANIDIK BİR YÜZ, TREN GARINDA HÜZÜNLÜ VEDA
Mesela maraton koşan ve tanıdık bir sima görmek isteyen bir atleti bitiş çizgisinde bekledi. Bir öbür işi ise tez yazan birinin yanında durmaktı. Bu kişi tek başınayken kaytardığı için Morimoto’yu yanında oturması için kiraladı.
Bir bayan boşanma evraklarını hazırlarken kendisine eşlik etmesi için Morimoto’yu tuttu. Bir seferinde müşterisi ile tabip denetimine gitti ve hemoroid ameliyatı teşhisini konurken yanında oturdu.
Tokyo’dan Osaka’ya gidecek olan biri, tren istasyonunda kendisine veda etmesi ve gerisinden el sallaması için Morimoto’yu tuttu.
Bu işe başladığından beri tek misyonunun hiçbir şey yapmamak olduğunu ısrarla belirtmesine karşın Morimoto olmadık taleplerle de karşılaşabiliyor. Bazen kendisinden çamaşır yıkanması, arkadaşlık kurması ve hatta çıplak poz vermesi istendiğini anlatan hiç adam, “Bu teklifleri kibarca reddediyorum. Zira benim işim hiçbir şey yapmamak ve dört yıldır da bunu muvaffakiyetle yürütüyorum” diyor.
Shoji Morimoto bu farklı iş seçiminde muvaffakiyete ulaştı zira Japonya’da yalnızlık vatandaşlar için büyük bir kaygı kaynağı. 2020’de Japonya, 11 yıl içinde birinci kere intihar oranlarında artış olduğunu bildirdi. Morimoto’nun başlattığı iş ise birçok kişi tarafından taklit edilmeye başlandı.
‘ONUNLA GÖRÜŞÜRKEN DURUMU DENETİM ETMEK ÇOK KOLAY’
Morimoto, müşterilerinin önemsedikleri insanlara gereksinimleriyle yük olmak istemediklerini sıklıkla fark ettiğini söylüyor, “Bence beşerler kendilerini savunmasız hissettiklerinde ya da duygusal bir anda olduklarında, sevdiklerine karşı daha hassas hale geliyorlar. Yakınlarının onları nasıl algılayacağı ya da kendileri için ne tıp aksiyonlarda bulunacağı konusunu düşünüp tahminen de yük olmak istemiyorlar” diyor.
Tokyo’daki Meisei Üniversitesi’nde psikoloji profesörü olan Yasushi Fujii, Shoji Morimoto’nun yaptığı şeyin insanlara duygusal dayanak sağlamak olduğunu söylüyor.
“Arkadaşlarla ve başka beşerlerle etkileşimde bulunurken, her vakit devreye girebilecek bilinmeyen faktörler vardır diyen Fujii, “Ancak Rental-san ile görüştüğünüzde sizi neyin beklediğini bilmek ve durumu büsbütün denetim altında tutmak çok kolay” sözlerine yer veriyor.
Japonya’nın bir güney bölgesi olan Kansai’de büyüyen Morimoto, şu ana kadar yaklaşık 4 bin randevuya gitti. Günde birkaç müşterisi olduğundan bahseden Morimoto, “Bir haneye bakmak ve çocuk yetiştirmek için üzerime düşeni yapacak kadar para kazanıyorum” diyor.
Çalışmadığı vakitlerde bile fazla konuşkan olmayan Morimoto için şu anda benimsediği hayat şeklinde her şey yolunda gidiyor. İşe müşterilerin onu basitçe tanıyabilmesi için imzası olan mavi şapkasını ve kapüşonlusunu giyerek gidiyor ve yüzüne boş bir söz yerleştiriyor. Lakin daha resmi bir yerde çalışacaksa da katiyen ortama uygun giyinmeyi ihmal etmiyor.
Morimoto, iş modelinin neden viral ün kazandığı konusunda çok fazla varsayımda bulunmaktan çekiniyor. Diğerlerini yargılamamayı ve derin ferdî zorluklardan geçmekte olan lakin bunu göstermeyen insanlara empati duymayı öğrendiğini söylüyor ve ekliyor:
“İnsanlar yüzeyde olağan ve âlâ görünseler bile, ekseriyetle şok edici geçmişleri, sırları yahut çözemedikleri problemleri vardır. Bana çılgınca sorunlarla gelen insanlara dışarından bakıldığında çoğunlukla acı çekiyormuş üzere görünmüyorlar. Herkesi hatta çok uygun görünenlerin bile kesinlikle meseleleri ve sırları vardır.”
