Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’nin salı günü toplumsal medya kanalları üzerinden yaptığı açıklama büyük ses getirdi. Zelenski, Putin yanlısı Ukraynalı siyasetçi ve milyoner iş insanı Viktor Medvedçuk’un yakalandığını duyurdu. Muhalefet Plaformu – Hayat İçin Partisi’nin önderi olan Medvedçuk, ayrılıkçı Donetsk ve Lugansk idarelerine finansal takviye sağladığı gerekçesiyle 2021 yılında vatana ihanetle suçlanmış ve yargılanmayı beklediği periyotta mesken hapsine mahkum edilmişti. Şubat ayı sonlarında konut hapsinden kaçan Medvedçuk o günden beri aranıyordu.
Medvedçuk’un yakalandığını duyuran tweet’te, “Rusya yanlısı bir siyasetçi olarak yıllarca saldırgan devlet için çalışabilirsiniz. Son vakitlerde adaletten kaçıyor olabilirsiniz. Kamuflaj için Ukrayna ordusu üniforması bile giyebilirsiniz. Pekala bunlar cezadan kaçmanıza yardımcı olur mu? Mümkün değil! Kelepçeler sizi bekliyor” sözleri kullanıldı.
Pekala kim bu Viktor Medvedçuk? Doğrusunu söylemek gerekirse, Medvedçuk, Ukrayna ve Rusya dışında fazla tanınmıyor lakin iki ülke siyasetindeki nüfuzu nedeniyle 6 haftadan fazladır devam eden Rusya-Ukrayna savaşının en kıymetli aktörlerinden biri olarak kabul ediliyor. Üstelik Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in güvendiği az sayıdaki kişi ortasında da ismi üst sıralarda yer alıyor.
Geçtiğimiz 30 yılda Medvedçuk, Putin’le olan yakın bağını kullanarak, Ukrayna’nın perde ardındaki en kıymetli siyasetçilerinden biri haline geldi. Forbes mecmuasına nazaran, 2021 prestijiyle 620 milyon dolar civarında olan serveti de Medvedçuk’un gücünün kıymetli bir ögesi.
Medvedçuk-Putin ilgisine dair en bilinen ayrıntılardan biri, Rusya Devlet Lideri’nin Medvedçuk’un en küçük kızı Daria’nın vaftiz babası olması… Medvedçuk, Daria ile olan bu fotoğrafını TIME mecmuası ile paylaşmıştı.
Medvedçuk-Putin münasebetine dair en bilinen ayrıntılardan biri, Rusya Devlet Lideri’nin Medvedçuk’un en küçük kızı Daria’nın vaftiz babası olması… Medvedçuk, Daria ile olan bu fotoğrafını TIME mecmuası ile paylaşmıştı.
‘GRİ KARDİNAL’DEN ‘KARANLIKLAR PRENSİ’NE
Bir vakitler Ukrayna siyaseti içindeki eşsiz gücü ve dikkat çekmeyen tutumu nedeniyle “Gri Kardinal” olarak anılan Medvedçuk’a son yıllarda kendisini eleştirenler tarafından “Karanlıklar Prensi” yakıştırması yapılmaya başladı.
Independent gazetesinde 2018 yılında yayımlanan bir profile nazaran, Putin ile Medvedçuk’un dostluğunun kökleri 2003 yılına uzanıyor. Bu tarihte Rusya Devlet Başkanlığı Yönetimi Lideri Aleksandr Voloşin tarafından tanıştırılan Putin ve Medvedçuk, kısa müddet içinde dünya görüşlerinin birbirine çok yakın olduğunu fark etti.
Fakat iki siyasetçinin bakış açılarında hayli kritik bir fark vardı. Medvedçuk, bu noktayı Independent’a şu sözlerle özetlemişti: “Putin bizim [Ukrayna ile Rusya’nın] tek bir millet olduğumuzu düşünüyor. Lakin bence tek millet değiliz. Birbirine dolanmış tarihleri ve dini olan iki Slav ulusuyuz. Bunu ona her vakit söylüyorum. Tek bir ulus olduğumuzu düşünmüyorum. Bu türlü bir şey söyleyemezsiniz.”
Putin sık sık Ukrayna’nın hükümran bir ulus olmadığını, tarihî ve kültürel olarak Rusya’nın bir modülü olduğunu söylüyor. Uzmanlar Putin’in Ukraynalıları tahakküm altına almaktaki ısrarının, 24 Şubat’ta başlayan işgalin de temelinde yatan nedenlerden biri olduğunu belirtiyor.
Medvedçuk 2003 yılından bu yana Ukrayna’nın en ünlü sunucularından Oksana Marçenko ile evli. 2011 yılında Ukrayna’nın en hoş bayanı seçilen Marçenko, ‘Yetenek Sizsiniz’ programının programının Ukrayna’da yayınlanan versiyonu X-Factor’ı sunuyor ve Dolce Gabbana hayranlığı ile biliniyor.
Medvedçuk 2003 yılından bu yana Ukrayna’nın en ünlü sunucularından Oksana Marçenko ile evli. 2011 yılında Ukrayna’nın en hoş bayanı seçilen Marçenko, ‘Yetenek Sizsiniz’ programının programının Ukrayna’da yayınlanan versiyonu X-Factor’ı sunuyor ve Dolce Gabbana hayranlığı ile biliniyor.
FİKİR AYRILIĞI DOSTLUĞUN İLERLEMESİNİ DURDURAMADI
Lakin bu fikir ayrılığı Medvedçuk ile Putin’in vakitle daha da yakınlaşmasına mani olmadı. Washington Post’un 28 Şubat tarihli haberinde belirttiği üzere, Medvedçuk, Putin’in Moskova ve Soçi’deki konutlarını ziyaret etti. Vakit zaman birlikte tatillere çıkan ikili, Formula 1 yarışlarını ve Rusya’ya has judo gibisi bir dövüş sporu olan sambo turnuvalarını izlerken görüntülendi.
Rus gazeteci Mihail Zigar, “All the Kremlin’s Men” (Kremlin’in Tüm Adamları) kitabında Putin’in Ukrayna’yla Medvedçuk olmadan başa çıkılamayacağına muhakkak inandığını belirtiyordu.
Medvedçuk ise Independent’a yaptığı açıklamada Putin’le olan yakın münasebetini Ukrayna’daki siyasi işleri için kullanmamanın bir “günah” olacağını söylemişti. Aslında Medvedçuk’un hem Rusya hem de Ukrayna siyasetinde bu kadar tesirli bir pozisyonda olmasının altında da bu mantık yatıyor.
Medvedçuk geçen yıl ilkbaharda TIME mecmuasına verdiği röportajda da Putin için, “İlişkimiz 20 yıl içinde gelişti. Bu alakayı sömürdüğümü söylemek istemem lakin siyasi cephaneliğimin bir kesimi olduğunu diyebilirsiniz” tabirlerini kullanıyordu.
KIRIM KONUSUNDA UKRAYNA HÜKÜMETİNİ SUÇLADI
Rusya’nın 2014 yılında Kırım Yarımadası’nı ilhak etmesinin akabinde ABD, Medvedçuk’u yaptırım listesine ekledi. Obama idaresi Medvedçuk’u “Ukrayna’daki çatışmaya katkıda bulunmak ve kendi ülkesindeki demokratik süreçleri ve kurumları zayıflatmakla” suçladı.
Medvedçuk, 2016 yılında Radio Free Europe’a verdiği röportajda, Kırım’ın kanunen Ukrayna’nın bir modülü olduğunu lakin “fiiliyatta, maalesef, Rusya’ya ait” olduğunu söylemişti. Bölgenin Ukrayna iadesinin pek muhtemel olmadığını da belirten Medvedçuk, bu noktada Ukrayna hükümetini suçlamış ve bölge sakinlerinin Rusya denetimini kabul edecek noktaya gelene kadar yabancılaştırıldığını öne sürmüştü.
İlhakın akabinde Ukrayna’nın doğusunda Rusya yanlısı ayrılıkçıların denetimindeki bölgelerde tansiyonun yükseldiği devirde, Medvedçuk kendisini Ukrayna ve Rus yetkililer ortasındaki bağlantısı yürüten bir elçi olarak konumlandırdı. İki ülke ortasında bildiri getirip götürüyor, savaş esirlerinin özgür bırakılmasıyla ilgili müzakerelerde kolaylaştırıcı bir rol oynuyordu.
Üstelik bu rolü konusunda pek de mütevazı davranmıyordu. Independent’a yaptığı açıklamada, müzakereler konusuna çok ehemmiyet verdiğini zira “insanların meskenlerinde aileleriyle olmasını” istediğini belirtmiş ve şöyle devam etmişti: “Bunu yapabilecek olan tek kişinin ben olduğumu biliyorum. Öbürleri denediler ve başarısız oldular.”
31 Ağustos 2018’de Independent’ta yayımlanan profilde, eski bir avukat olan Medvedçuk’un Yevromaydan protestolarının akabinde kenara itilerek unutulduğu fakat soyunduğu arabulucu rolüyle geri dönüşe hazırlandığı belirtiliyordu. Medvedçuk, röportajda “Varlık nedenini büsbütün yitirmiş bir hükümette, resmi makamların bir manası yok. Hükümetin ülkede yaşayaanların hayatları üzerinde hiçbir tesiri yok. İktidar monopolü elinde değil” demişti.
PUTİN’İN HAYALİNDEKİ UKRAYNA ÖNDERİ O
Kasım 2018’de Medvedçuk, Ukrayna ile Rusya ortasındaki münasebetlerdeki nüfuzunu kullanarak Ömür İçin Partisinin başkanlığına seçildi. Parti daha sonra öbür muhalefet kümeleriyle birleşerek Muhalefet Platformu – Ömür İçin partisini oluşturdu.
Medvedçuk geçmişte partisinin Rusya yanlısı olduğu tezlerini reddetti. Lakin partinin geneline bakıldığında Moskova’ya yakın bağlantıları olan ve sık sık Kremlin’in telaffuzlarını lisana getiren siyasetçilerin yoğunluğu dikkat çekiyor.
Insider’a nazaran, Medvedçuk, Putin’in Ukrayna işgalinin sonucunda Zelenski’nin devrilmesi halinde, Kiev’de görmek istediği devlet lideriydi. Birçok uzman, Rusya’nın Kiev’i ele geçirip hükümeti düşürmeyi başarması durumunda Medvedçuk’un Ukrayna’nın yeni önderi ilan edileceğini belirtiyordu.
Lakin 2019 yılında Zelenski seçimlerden zaferle çıkınca, Medvedçuk’un Ukrayna ile Rusya ortasındaki elçi rolü de sona erdi.
Şubat 2021’de Zelenski’nin imzaladığı bir kararnameyle Medvedçuk’un varlıkları donduruldu. Kelam konusu kararnamede, Medvedçuk, Rusya’da bulunan bir rafineriden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti’nin kasalarına para akıtmak suretiyle teröre finansman sağlamakla suçlanıyordu. Medvedçuk bu suçlamaları reddetti.
Medvedçuk’un varlıklarının dondurulmasının yanı sıra, kendisiyle irtibatlı olduğu belirtilen üç televizyon kanalı da “Kremlin yanlısı propagandayı yaydıkları” gerekçesiyle kapatıldı.
Tıpkı Rus oligarklar üzere Medvedçuk da yatıyla tanınıyor. 92 metrelik bu yatın ismi ‘Royal Romance’…
Tıpkı Rus oligarklar üzere Medvedçuk da yatıyla tanınıyor. 92 metrelik bu yatın ismi ‘Royal Romance’…
PUTİN “CADI AVI” DEMİŞTİ
Üç ay sonra Ukraynalı savcılar Medvedçuk ile öbür bir muhalefet milletvekili hakkında vatana ihanet suçlamasıyla iddianameler hazırladı. Medvedçuk mesken hapsine alındı. Kremlin davaları kınadı, Medvedçuk’un gözaltına alınmasını “cadı avı” olarak nitelendirdi.
Moscow Times’ın aktardığına nazaran, Putin o günlerde yaptığı açıklamada Ukrayna’nın “bir çeşit anti-Rusya’ya” dönüştüğünü belirterek, “Ne yani, Ukrayna’da Rusya’yla birlikte çalışan herkes yargılanacak mı bundan sonra?” tabirlerini kullanmıştı.
Rusya’nın işgalinin başlamasından birkaç gün sonra Ukraynalı yetkililerin yaptığı açıklamada Medvedçuk’un konut hapsinden kaçtığı belirtildi. Medvedçuk’un avukatının yaptığı açıklamada ise müvekkilinin milliyetçi kümelerin tehditlerinden korunmak için mesken değiştirdiği söz edildi.
Akabinde geçtiğimiz ay da Zelenski, Muhalefet Platformu – Ömür İçin Partisi ile birçok öbür küçük Rusya temaslı siyasi partinin Ukrayna’daki faaliyetlerinin askıya alındığını duyurdu.
Son olarak dün evvel Zelenski’nin Telegram paylaşımı geldi. Medvedçuk’un üzerinde Ukrayna ordu üniformasıyla kolunda kelepçelerle bir fotoğrafını paylaşan Zelenski’yi ülkede iç güvenlikten sorumlu teşkilat olan Ukrayna Güvenlik Servisi de teyit etti.
Güvenlik Servisi’nin açıklamasında, Ukrayna istihbaratının bir numarası İvan Bakanov’un Medvedçuk’un “yıldırım süratiyle gerçekleştirilen tehlikeli bir özel operasyonla” yakalandığı kelamlarına yer verildi.
Insider’ın “Here’s who Viktor Medvedchuk is: A pro-Kremlin, Ukrainian politician who was arrested this week” ve “Pro-Kremlin Ukrainian politician thought to be Putin’s pick for puppet leader arrested, Zelenskyy announced”, Washington Post’un “Who is the pro-Moscow Ukrainian mogul Viktor Medvedchuk?”, Independent’ın “The return of the godfather: How Putin’s best friend in Ukraine is staging an improbable comeback”, TIME’ın “The Untold Story of the Ukraine Crisis” haberlerinden derlenmiştir.
